Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) tarafından Eğirdir ve Durusu (Terkos) Göllerinin ekosisteminde çevresel standartlara uygun analiz yöntemi oluşturularak PFAS kaynaklı kirleticilerin miktarları tespit edilecek.

SDÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Arş. Gör. Dr. Bahar İkizoğlu’nun SDÜ Araştırma Başlangıç Projeleri (ABP) kapsamında geliştirdiği “Eğirdir ve Durusu Göllerinde Perfloroalkil ve Polifloroalkil Maddeler (PFAS) Kaynaklı Kirliliğinin Belirlenmesi ve Taşınım Eğilimlerinin İncelenmesi” isimli proje destek almaya hak kazandı.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından 1001 – Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı 2023 yılı 2. dönem çağrısı kapsamında desteklenecek proje ile Eğirdir ve Durusu (Terkos) Göllerinin ekosisteminde çevresel standartlara uygun analiz yöntemi oluşturularak PFAS kaynaklı kirleticilerin miktarları tespit edilecek. Ayrıca göllerde 1 yıl boyunca konsantrasyon değişimleri belirlenecek ve bu kirleticiler için su/sediment ara kesitinde taşınım eğilimleri incelenecek.

PFAS’lar hormonal bozukluklar ve çeşitli kanser türlerine sebep oluyor

Projenin SDÜ Araştırma Başlangıç Projeleri (ABP) kapsamında destek almaya hak kazanan ilk proje olduğunu belirten Dr. İkizoğlu şöyle konuştu: “PFAS’lara çeşitli yollarla maruz kalındığında bozulmuş karaciğer fonksiyonları, kronik böbrek hasarları, kardiyovasküler hastalıklar, inflamatuar hastalıklar, hormonal bozukluklar ve çeşitli kanser türlerine sebebiyet veriyor. Perfloroalkil ve polifloralkil maddeler (PFAS) insan yapımı sentetik kimyasallardır. Bu maddeler kalıcı, toksik, mobil ve besin zincirinde biyobirikim özellikleri nedeniyle yeni nesil kirleticilerin en kritik grubunda yer almaktadır. Beş binden fazla PFAS türü olmasına rağmen analitik standart ve deneysel prosedürlerin eksikliği ve analiz etmekte zorlanılması alandaki araştırmaların kısıtlı olmasına neden olmakta. Bu doğrultuda araştırma önemli bir noktada bulunmaktadır. Araştırma PFAS miktarlarını Türkiye’nin tatlı su kaynağı rezervlerinden olan Eğirdir ve Durusu Gölleri’nin sularında, sedimentlerinde ve akuakültürlerinde, çevresel standartlara uygun analiz yöntemi ile tespit edilmesi, konsantrasyon değişimlerinin mevsimsel olarak izlenmesi, bu kirleticiler için sediment fazından su fazına veya su fazından sediment fazına kirletici geçiş durumlarının belirlenmesi amacını taşımaktadır.”

Arş. Gör. Dr. Bahar İkizoğlu yürütücülüğünde geliştirilen projede Gebze Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Banu Çetin, Namık Kemal Üniversitesi Merkez Laboratuvar personeli Öğretim Görevlisi Dr. Ayşenur Özvardarlı araştırmacı olarak yer alıyor. Ayrıca proje kapsamında bir yüksek lisans, bir de doktora öğrencisi yetiştirilmesi planlanıyor.